Haynape (Ayıp Sayılanlar)
 

ÇERKESLERİN(ADİGE) AYIP-HAYNAPE SAYDIĞI ŞEYLER

Vatanını ve milletini sevmemek
Vatanı ve milleti için çalışmamak
Tarihini ve geçmişini bilmemek, öğrenmemek
Halkını beğenmemek, kötülemek
Akraba evliliği (amca, teyze vs. akraba çocuklarıyla ve wunekoş çocuklarıyla evlenmek)
Büyüklere arkasından seslenmek,(ne kadar uzak olursa olsun yanına gidilir.)
Büyüklerin, yaşlıların değerini bilmemek, onların isteklerini yerine getirmemek
Büyükler/misafir oturmadan oturmak
Yaşlılara yardım etmemek, onları tehlikeden korumamak 
Baba, amca, ağabey gibi büyüklerin yanında sofraya oturmak
Yaşça büyük birinin yanında sigara içmek
Anneyi üzmek, babayı dinlememek
Kadınlarla tartışmak, onları üzmek
Kadınlara gereken saygı ve önemi vermemek
Yaşıtlarını eleştirmek, onların aleyhine konuşmalarla onları üzmek
Hangi milletten olursa olsun kadın ve çocukları düşman kabul etmek
Zorda ve darda kalan kadına yardım etmemek
Kadınlara ait hal ve sırları başkalarına anlatmak
Kadınların ricasını yerine getirmemek
Erkeğin öncelik edip kadınla tokalaşmak için el uzatması
Tokalaşırken yanak yanağa öpüşmek
Oyun sırasında,düğün zamanı gereksiz yere silah atmak(Silah atmanın şartları vardır)
Biriyle konuşurken yüzüne bakmamak 
Kadının arkasından seslenmek, ona dokunarak durdurmak
Düğünlerde eşli oynarken kızın yüzüne bakmamak
Oyun sırasında kıza dokunmak,fazla yaklaşmak
Oyuna başlarken ve bitirirken karşılıklı baş selamı vermemek
Tahta çalmadan oyuna girmek,oynamak
Oyuna davet edilen kızın bunu reddetmesi
Oyun oynarken birbirine arkasını dönmek
Elinde sigarayla kadınla konuşmak, yanında durmak
Erkek kardeşin ablasından önce evlenmesi,kız kardeşin ablasından önce evlenmesi
Kadının yanında at ve sığır gibi hayvanlara vurmak
Gelinine kötü davranmak
Çocukları güzel eğitmemek
Çocuklara kötü davranmak
Çocukları sokakta azarlamak 
Yemek konusunda aç gözlü olmak, cimri olmak, yemekleri beğenmemek
Sokakta caddede bir şeyler yemek, içmek, sakız çiğnemek
Kadınların ve yaşlıların yanında bacak bacak üstüne atmak
İçkiye düşkün olmak, sarhoş olmak, bu halde insanlara gözükmek
Su ve yiyeceklerle oynamak, sofrada sağı solu karıştırmak
Sofraya sırtını dönmek, yiyecekleri ayak altı etmek
Çok aç vaziyette davete katılmak (aç gözlü gözükmemek için yarı tok olmak gerek)
Misafiri memnun etmemek
Misafiri herhangi bir konuda gücendirmek, onla tartışmak 
Misafirlikte ev sahibine karışmak, ona emir vermek
Misafirlikte yemek beğenmemek, yemek seçmek 
Misafirlikte gereksiz yere çok konuşmak
Misafirin yanında ondan daha şık, daha pahalı elbiselerle bulunmak
Misafirle düğünü başlatmak, bitirmek, misafir oynarken mızıkayı durdurmak
Misafire beğendiği bir şeyi hediye etmemek
Misafirin ev sahibini değiştirmesi
Misafiri yolcu ederken uğurlamamak, belli bir mesafeye kadar eşlik etmemek
Misafirlikten ayrılırken evsahibini övmek (sadece hoşçakal denir,çünkü görevini yapmıştır.Memnuniyet belirtisinin başka yolları vardır.) 
Arkadaşlığı dostluğu unutmak, önemsememek
Yalan söylemek, verdiği sözde durmamak
Mert davranmamak, kendini methetmek
Başkalarının yanında çocuklarını methetmek
Yaptığın bir işten, bir iyilikten bahsetmek
Dedikodu yapmak
Kimse görmüyor diye edep dışı davranmak
Birine yaptığın iyiliği yüzüne vurmak
Hırsızlık yapmak, kıskanç olmak, aç gözlü olmak
Birinin aleyhine arkasından konuşmak
Bilmediği konuda fikir yürütmek
Kendinden zayıf birine baskı uygulamak
Silahsız birine silah çekmek
Bir insan yanına geldiğinde(çocuk dahi olsa “10 yaş kuralı”) ayağa kalkmamak
Başka bir halkın insanını hor görmek
Caddede kucaklaşmak, birine sarılmak
Yabancı misafir yanında Adigece konuşmak
Haksız bir durum karşısında görmezden gelmek
Uygunsuz ev içi kıyafetle sokağa çıkmak
Sokakta, caddede yüksek sesle konuşmak, gülmek
Bir toplantıya geç kalmak
Konuşurken başkalarına fırsat vermemek
Güçsüz, muhtaç olana yardım etmemek
Kayınlarını düşman tutmak
Akli dengesi yerinde olmayanla tartışmak, dalga geçmek
Çağrıldığında yardıma gitmemek
Yetişkin insanın küsmesi (Çerkes küsmez, sadece kızar)
Abisini ve ablasını bırakıp ondan önce kardeşin evlenmesi
Düğüne davet edilen kızlara gereken ilginin gösterilmemesi
Misafir kızlara düğünde oynama fırsatı verilmemesi
Komşuyu gücendirmek, onla küs kalmak
Sopayla herhangi bir insana vurmak
Tembellik yapmak, uygun olmayan bir işte çalışmak
Yatan bir insanın üzerinden geçmek
Cenazenin önünü kesmek, cenaze geçerken oturmak, ayağa kalmamak
Başsağlığına gelenleri yolcu etmek, başsağlığı ziyaretini uzatmak
Çalışma gelince kaytarıp, yemek zamanı yemek istemek
Hastalara yardım etmemek, onları ziyaret etmemek
Zenginliğiyle övünmek
Evi ve eşyalarıyla hava atmak, övünmek

DEVAM EDECEK.İRTİBAT: circass77@hotmail.com

Kaynak:
-Rabia Cengiz-Kayseri
-Soner Daur-Kişisel çalışma

 
  Bugün 12 ziyaretçi (23 klik) kişi burdaydı! Copyright 2009 Your Website | CSS Template By Cherkess Design  
 
https://img.webme.com/pic/n/naazimcadeneme/gri1.gif Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol